Het lot van homo’s en lesbiennes tijdens de Tweede Wereldoorlog werd lange tijd miskend. De overgrote meerderheid van de bevolking was niet op de hoogte.
De expositie in het museum van Kazerne Dossin in Mechelen die donderdag open gaat, brengt hun precaire situatie aan het licht in België en buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland.
Pas sinds enkele tientallen jaren verschijnen belangrijke historische studies die meer inzicht geven in de onderdrukking van homo’s en lesbiennes tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 2001 gaf een toespraak van premier Lionel Jospin in Frankrijk de aanzet voor een officiële erkenning van de deportatie van homo’s en lesbiennes.
Op basis van een waaier aan documenten – de meeste werden in België nooit eerder getoond – gaat deze expositie op zoek naar antwoorden. De expositie plaatst de vervolging van homoseksuele mannen en vrouwen tijdens het naziregime in een ruim geografisch kader – al staat de toestand in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland centraal – en belicht deze onderdrukking over een langere periode.
Homo’s en lesbiennes kenden uiteenlopende lotsbestemmingen. Sommigen kozen voor een leven in ballingschap, anderen leidden een dubbelleven. In Duitsland werden door het regime bijna 100.000 homoseksuelen geregistreerd, van wie 50.000 een veroordeling opliepen. Tussen 5.000 en 15.000 homoseksuelen belandden in een concentratiekamp, waar het merendeel om het leven kwam.
Hun lot verschilde echter aanzienlijk van kamp tot kamp en naargelang de datum van hun opsluiting. Lesbiennes bleven op juridisch vlak buiten schot, behalve in bepaalde regio’s. Zo werden in Oostenrijk een aantal lesbiennes als ‘asocialen’ of ‘communisten’ gedeporteerd.
De tentoonstelling begint met een overzicht van de eerste homobewegingen van eind 19e eeuw tot de jaren 30 en belicht daarna de vervolging van homo’s en lesbiennes, voornamelijk onder het naziregime. Ze schetst een beeld van de onderdrukking in verschillende Europese landen. De expositie eindigt met de evolutie die de herdenking en erkenning van slachtoffers doormaakte vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog tot nu.
Mémorial de la Shoah ontwikkelde het concept van deze tentoonstelling die onder de wetenschappelijke leiding van Florence Tamagne tot stand kwam. Deze expositie vond plaats in 2021 in Parijs. Het materiaal met betrekking tot België en Nederland werd ontwikkeld en toegevoegd door Kazerne Dossin.
De expositie is te zien van 16 februari tot 10 december in Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen.
Lees hier meer over de vervolging van homo’s en lesbiennes tijdens het Naziregime.
(Foto: Gekostumeerd feest in het Hirschfeld Instituut voor Seksuologie, Berlijn, 1920 © Magnus-Hirschfeld-Gesellschaft e.V., Berlijn)
rozegolf.net 