Hoewel de acceptatie van LHBTIQ+’ers in Overijssel licht is toegenomen in 2021 ten opzichte van 2019, is er nog steeds een grote groep (oplopend tot ongeveer 30%) die zich niet geaccepteerd voelt.
Dat blijkt uit het Welzijnsonderzoek LHBTIQ+ Gelderland en Overijssel van antidiscriminatiebureau Vizier en de Radboud Universiteit. Om daar iets aan te doen zijn er regenboogprovincies en regenbooggemeenten. Hoe belangrijk is een regenbooggemeente voor de emancipatie en acceptatie van LHBTIQ+’ers in Overijssel?
Acceptatie
‘Seksuele diversiteit en genderdiversiteit lijkt steeds meer geaccepteerd, maar vaak is er nog sprake van schijntolerantie’, zegt Charlot Pierik, programmamanager Regenboogsteden van Kennisinstituut Movisie. Zij ondersteunt regenbooggemeentes en -provincies bij het versterken van hun LHBTI-beleid.
Dorrit de Jong, wethouder Diversiteit in Zwolle: ‘Twintig procent van de Nederlanders zegt dat er iets mis is met mensen die homoseksueel zijn. Dat zien we ook in Overijssel. Mensen met een LHBTIQ+-achtergrond zijn minder gelukkig zijn en voelen zich niet vrij om hand in hand over straat te lopen. Terwijl het wel heel belangrijk is dat we een samenleving hebben waarin iedereen vrij is om te zijn zoals hij, zij of hen is.’
Volgens De Jong is er in Zwolle al wel veel acceptatie. ‘Het is natuurlijk een relatief grote stad en dan heb je al snel dat er veel steun is, maar volledige acceptatie is er nog niet. Op scholen bijvoorbeeld, vinden jongeren het nog altijd moeilijk om uit de kast te komen. Daarnaast is dat op de sportclub vaak nog lastig.’
Deze problemen ziet Ronald Bakker ook terug in Steenwijk. Hij is voorzitter van Stichting Regenboog Steenwijkerland, een belangenorganisatie in Steenwijkerland die opkomt voor LHBTIQ+’ers. ‘Homo is nog steeds het meest gebruikte scheldwoord op scholen, sportvelden en binnen bedrijven. Dat is niet oké. In Steenwijk valt er nog veel te doen aan de acceptatie. Maar het gaat niet alleen om acceptatie, het gaat ook om erkenning.’
Wybren Bakker, Provinciale Statenlid voor D66 in Overijssel, vindt ook dat er nog wel wat te doen valt aan de acceptatie van LHBTIQ+’ers. ‘We blijven een uitdaging houden aan de culturele kant. Mag je ook zijn wie je bent en kan je dat ook op alle plekken, zoals in kerken, op scholen en in je vereniging uitdragen?’
Om de acceptatie en emancipatie van LHBTIQ+’ers te vergroten is de gemeente Steenwijkerland sinds vorig jaar een zogenoemde ‘regenbooggemeente’. Gemeente Zwolle is dat al sinds 2008.
Regenbooggemeentes
Nederland telt twaalf provincies, die zich allemaal hebben uitgeroepen tot regenboogprovincie. Met hen zijn er steeds meer gemeentes in Nederland die zich regenbooggemeente noemen.
In het onderstaande filmpje wordt uitgelegd wat regenbooggemeenten zijn.
Meer weten? Beweeg je muis over de interactieve afbeelding die via deze link te bekijken is.
Pierik: ‘Alleen de vijftig grootste gemeentes van Nederland komen in aanmerking voor subsidie van het ministerie van OCW en hebben een intentieverklaring ondertekend. Het aantal deelnemende gemeentes (56) ligt iets hoger, omdat in eerdere fasen andere gemeenten ook mochten meedoen. De gemeenten leggen eenzelfde bedrag bij, een soort cofinanciering. De overige regenbooggemeenten trekken zelf geld uit voor LHBTI-beleid.’
In Overijssel kunnen gemeentes subsidie krijgen bij de provincie voor activiteiten die bijdragen aan de sociale acceptatie en veiligheid van LHBTIQ+’ers. Het beschikbare budget staat op 50.000 euro en geldt voor 2022 en 2023. Voor de uitvoering van de regenboogprovincie wordt er volgens de recente Inventarisatie Regenboogbeleid Regenboogprovincies 500.000 euro vrijgemaakt, verspreid over 5 jaar. Dit wordt ingezet voor verschillende activiteiten, zoals zichtbaarheid creëren, onderzoek laten uitvoeren, leernetwerk voor gemeenten vormen en de ondersteuning van lokale initiatieven.
Niet alle gemeenten in Overijssel zijn dus regenbooggemeente. Dat betekent echter niet dat er in andere gemeenten helemaal geen aandacht aan de acceptatie en emancipatie van LHBTIQ+’ers wordt geschonken. In de provincie Overijssel is in 2021 bijvoorbeeld een leernetwerk Regenboogbeleid opgericht om gemeenten te ondersteunen bij hun uitwerking van inclusief beleid voor LHBTIQ+’ers. Hier nemen verschillende gemeenten aan deel, waaronder gemeente Kampen. Daarnaast zegt gemeente Kampen mee te liften op (regionale) acties van regenbooggemeente Zwolle en aandacht te geven voor LHBTI bij de aanpak van antidiscriminatievoorzieningen.
Rol van de gemeente
Een regenbooggemeente zijn is meer dan alleen maar het logo van een regenboog achter de naam hebben staan, benadrukt De Jong. ‘Op deze manier spreken we ons uit voor een inclusieve samenleving en laten we zichtbaar zien dat we achter de LHBTIQ+-gemeenschap staan. Zo hijsen we bijvoorbeeld de vlag voor het stadhuis op alle belangrijke dagen voor de gemeenschap.’
Daarnaast is het stadsbestuur aanwezig bij belangrijke bijeenkomsten, zoals toen COC Zwolle 45 jaar werd. Een andere belangrijke functie is faciliterend. De Jong: ‘We ondersteunen het COC Zwolle financieel en we faciliteren de Zwolle Pride, maar we ondersteunen bijvoorbeeld ook programma’s op scholen om bewustzijn te creëren.’
Ook Ronald Bakker vindt het zijn van een regenbooggemeente belangrijk voor meer zichtbaarheid, erkenning en het samenbrengen van mensen. ‘Toen ik zelf 16 was en uit de kast kwam, had ik niemand om mee in gesprek te gaan. Op het moment dat jij geen rolmodel hebt waar je je aan kunt spiegelen, dan voel je je anders.’
De gemeente Steenwijkerland speelt als regenbooggemeente volgens hem dus een belangrijke rol in het laten zien dat iedereen zichzelf kan zijn. ‘Ik zeg altijd als je niet zichtbaar bent dan besta je niet. Dat geldt ook voor de hele LHBTIQ+-gemeenschap.’
76% van de respondenten uit het voorgenoemde welzijnsonderzoek van LHBTIQ+’ers in Overijssel vindt het (heel) belangrijk dat haar gemeente een regenbooggemeente is. Wel vinden de respondenten inhoudelijke beleidsvorming rond seksuele diversiteit (89%) en genderidentiteit (86%) nog belangrijker.
Ronald Bakker: ‘Het zijn van een regenbooggemeente is een onderdeel van het hele palet dat je moet doen om ervoor te zorgen dat elke inwoner binnen de gemeente zich prettig voelt. Het is niet dé oplossing, maar het is een van de dingen die een gemeente kan doen. Er komt veel meer bij kijken. Er moet beleid komen en er moet veel veranderen in de bedrijfsvoering van de gemeente. Daar zijn wij nu binnen Steenwijkerland heel erg druk mee.’
Voortgang LHTBI-beleid
Veel provincies zijn zoekende hoe ze hun rol als regenboogprovincie invulling kunnen geven, maar uit de Inventarisatie Regenboogbeleid Regenboogprovincies van Movisie blijkt dat provincies steeds meer concrete stappen zetten met betrekking tot LHBTI-beleid. ‘Er is meer budget beschikbaar gekomen en onderlinge samenwerking tussen de regenboogprovincie en regenbooggemeenten. Daarnaast hebben provincies meer activiteiten ondernomen vanuit hun rol als regenboogprovincie’, legt Pierik uit. Ook in Overijssel wordt er sinds 2019 meer tijd en middelen aan besteed aan concreter LHBTI-beleid. Hoe lokaal LHBTI-beleid in Overijssel wordt ingevuld en welke punten aandacht vereisen, is per gemeente verschillend. Voor advies over het ontwikkelen van lokaal LHBTI-beleid heeft Movisie de Regenbooggids voor gemeenten gemaakt.
Toch vinden veel mensen dat de gemeentes in Overijssel niet genoeg doen, laat het welzijnsonderzoek van Vizier zien. ‘De Overijsselse gemeenten voeren meer algemene voorlichtings- en zichtbaarheidsbeleid, dan dat ze kiezen voor intensiever beleid in de zorg of sport.’ Er is vraag naar meer proactief beleid, ook in de publieke ruimte. Ronald Bakker deelt deze wens. ‘Wij hebben in Steenwijkerland nog veel openbare gebouwen waar je moet kiezen of je man of vrouw bent. Bij jou thuis hoef ik toch ook niet te kiezen of ik een man of een vrouw ben, dan ga ik gewoon naar de wc.’
Daarnaast moeten gemeenten volgens de respondenten meer optreden op scholen, zorginstellingen en sportverenigingen. Gemeente Zwolle is aan het kijken hoe ze dat kunnen realiseren. ‘Dat echt alle scholen de deuren openen voor het COC is een belangrijke. We moeten ook sportverenigingen actiever betrekken bij gesprekken over een vrije samenleving.’ De Jong vindt het betrekken van bi-culturele LHBTIQ+’ers ook een belangrijke stap. Voor bi-culturele LHBTIQ+’ers kan het namelijk extra moeilijk zijn om uit de kast te komen, omdat hun sociale omgeving in het land van herkomst soms een negatieve houding heeft tegenover LHBTIQ+’ers. Het is een groep die de gemeente nog niet zo bereikt.
Hoeveel regenbooggemeenten daadwerkelijk bijdragen aan het vergroten van de acceptatie en emancipatie van LHBTIQ+’ers is lastig te meten. De Jong denkt wel dat het veel heeft geholpen. ‘Het welzijnsonderzoek van Vizier laat gelukkig zien dat de acceptatie van LHBTIQ+’ers in Overijssel toeneemt en ik denk wel dat wij als regenbooggemeente daaraan hebben bijgedragen.’
Als regenbooggemeente hoopt ze één ding te bereiken: ‘Mijn droom is dat iedereen, ongeacht seksualiteit of genderidentiteit, zichzelf kan zijn en dat naar buiten toe mag uiten, waar je ook bent. Ik hoop dat we daarnaartoe gaan de komende jaren.’
Laura Bom – student journalistiek Hogeschool Windesheim
Een gesprek met Laura is te horen in de Roze Golf van zondag 26 juni.
(Foto: regenboogvlag bij provinciehuis in Zwolle)
Categorieën:Nieuws, Overijssel
rozegolf.net 