Van oudsher gelden er minder regels op Koningsdag en vroeger Koninginnedag. De vrijmarkt is er een voorbeeld van. De gemeente Amsterdam belicht de Koninginnedagen zoals die volop gevierd werden in Café ’t Mandje.
Het befaamde en ooit beruchte Café ’t Mandje in Amsterdam was zo’n plek waar op Koningsdag, toen nog Koninginnedag, even meer kon dan anders.
Café ‘t Mandje bestaat al 95 jaar onder die naam. De bedenker van de naam was Bet van Beeren. Zij zou uitgroeien tot de ongekroonde koningin van de Zeedijk.
Nieuwe naam
Bet van Beeren was 25 jaar toen ze het café, dat toen Amstelstroom heette, overnam van haar oom Ton. Bets moeder, die met een kar langs de deuren ging om radijs en vis te verkopen, kwam elke dag langs met een mand vol vers eten. Als eerbetoon aan haar moeder doopte Bet de Amstelstroom om tot ’t Mandje.
Open
Al snel vergaarde Bet meer bekendheid. Ze kwam open uit voor haar seksuele geaardheid –Bet was lesbisch– en die openheid voerde ze door in haar café. Bet trok zich niks aan van wat andere mensen over haar dachten. Bij ’t Mandje hoefden homoseksuele mannen en lesbische vrouwen hun geaardheid niet te verbergen en konden ze zichzelf zijn. Zo zag Bet het graag.
Dansen op Koninginnedag
Koninginnedag was een bijzondere dag voor alle bezoekers van ’t Mandje. Zoenen en klef gedoe mocht niet in die tijd. Dit was vanwege de zedenwetten niet toegestaan; dan liep de drankvergunning gevaar. Dansen was ook verboden, omdat het café geen dansvergunning had. Maar een hand gleed vaak genoeg in een kontzak. Iedereen was welkom in ’t Mandje, ongeacht geaardheid, klasse of beroep. Op de bar stond een uiltje, met ogen die licht konden geven. Als er een hetero in de zaak was, mogelijk een controleur van de zedenpolitie, dan deed Bet dit lichtje aan. Zo wisten haar gasten dat ze zich ‘kuis’ moesten gedragen.
Behalve op Koninginnedag. Want op 30 april golden de regels niet. De zedenwetten en afwezige dansvergunning deden er dan even niet toe. De biljarttafel werd ontmanteld en opzijgeschoven, en in ’t Mandje dansten de hele dag mannen met mannen en vrouwen met vrouwen. Maar ook de verloving en het huwelijk van Juliana en Bernhard, de geboorte van Beatrix en Irene en het 40-jarig jubileum van koningin Wilhelmina waren aanleiding voor Bet om de teugels te laten vieren, en haar bezoekers toe te staan om te dansen met wie ze wilden.
Afgeknipte stropdassen
Bet wilde dat mensen een souvenir achterlieten na een bezoek aan ‘t Mandje. Die souvenirs gebruikte ze om het café te decoreren. Een beschreven bierviltje, een schoen, een beha, een foto met datum, een opgezette leguaan, een wieltje van een kinderwagen, een kunstgebit, een tijgerkop én afgeknipte stropdassen aan het plafond. Aan de muren hingen foto’s van het koningshuis en in het midden van het café stond een biljarttafel waar Bet graag een potje speelde met een sigaar in de mond.
Koninginnenacht
In 1983 moest ’t Mandje sluiten vanwege overlast. 25 jaar lang bleef het café dicht. Maar op 29 april 2008, tijdens Koninginnenacht, is het weer opengegaan. Café ’t Mandje bestaat nog steeds en is nu in handen van NV Zeedijk.
Over Bet van Beeren
Bet, volledige naam Elisabeth Maria, werd in 1902 geboren in de Jordaan. Haar vader was stratenmaker bij de gemeente, haar moeder had een logement. Als kind werkte Bet wel eens in het logement van haar moeder, De Rode Lantaarn in de Boomstraat. Zij moest daar vaak flessen vullen met bier voor de verkoop, zo gaat het verhaal. Om het bier uit het vat en in het flesje te krijgen, moest ze zuigen aan een slang. Zo kwam ze al vroeg in aanraking met alcohol en verscheen ze weleens aangeschoten op school. Het zou typerend zijn voor haar leven. Op latere leeftijd zou ze zelfs zo’n 40 biertjes per dag hebben gedronken.
Meer lezen
Bet was niet alleen een voorvechter van homo-emancipatie, ze was ook een verzetswerker. Daarnaast deed ze veel aan liefdadigheid. Lees meer over Bet, haar leven en de brug die naar haar vernoemd is in het artikel Bijzondere bruggen: Bet van Beeren.
(Bron: Gemeente Amsterdam; foto’s: t Mandje)
Categorieën:En verder
rozegolf.net 